Yılın son üç ayı normal şartlarda otomotiv bayileri için bayram havasında geçerdi. Yeni yıla elindeki stoku bitirirek girmek isteyen markalar çok özel kampanyalarla tüketicilerin karşısına çıkar, aylık otomobil satışları 100 bin adetleri aşardı. Ancak, pandemi ve beraberinde gelen küresel tedarik sıkıntıları otomotivcilerin 2021 yılını ‘en zorlu yıl’ olarak ilan etmesine sebep oldu.

Mikroçip kriziyle başlayan sıkıntılar hammadde, lojistik, emtia fiyatlarının artmasıyla zirve yaptı. Yaşanan aksaklıklar nedeniyle ne ithal araç Türkiye’ye gelebildi ne de yerli üretici mikroçip bulup Türkiye’de üretibildiği aracını piyasaya sunabildi. Söz konusu sıkıntılar ekim ayı satış verilerine de yansıdı.

Ekim ayında otomobil satışları bir önceki yıla göre yüzde 47 azalarak 40 bin adette kaldı. Biz de araç bulunurluğu sorunun daha ne kadar devam edeceğini, mevcut tablonun otomobil satın almak isteyen vatandaşlara nasıl yansıyacağını bizzat bayilerden dinledik. İstanbul’da, aralarında Türkiye’de üretimi olan modellerin satışını da gerçekleştiren 5 bayiyi gezdik.

İSİM YAZDIR, BEKLE
Bayilerden aldığımız cevaplar ilgi çekiciydi. Yerli üretim modelleri satan bayiler kesin olmamakla beraber 2-3 ay sonrayı işaret etti. İthal modellerin satışını gerçekleştiren bayilerde belirsizlik daha büyüktü. Bu bayiler yalnızca isim yazdırarak şu anda herhangi bir tarih veremeyeceklerini, en iyimser tarihin 2022 bahar ayları olabileceğini söyledi.

İthal araç satan bir bayi ise istediğimiz modelin dışında elinde farklı modellerden bulunduğunu söyledi. Galeriler ise ellerinde bulunan az sayıda aracı normal fiyatının 10 bin TL ila 50 bin TL üzerinde satmayı teklif etti. Bayileri dolaşmadan önce kafamızda bir segment ve donanım paketi belirledik.

Türkiye’de en çok tercih edilen segmentlerden olan Hatchback sınıfında bir otomobil arayacaktık. Çünkü, bu segmentte hem yerli hem de ithal çok sayıda seçenek bulunuyordu. Öncelikli tercihi C-Hatchback’e vermekle beraber, orta donanım paketine sahip bir model satın almak üzere yola çıktık. Kafamızda ikisi yerli modelleri satan toplamda beş bayi vardı.

ŞU AN ELİMİZDE YOK FİYAT ARTABİLİR 
İLK durağımız ithal araçların satışlarını gerçekleştiren Maslak’taki bir bayi oldu. Hemen bir satış temsilcisi bizi karşıladı. Kendisine C-Hatchback sınıfında orta donanım paketine sahip bir modeli sorduk. Ancak aldığımız cevap genel oldu.

Satış temsilcisi şu anda değil Hatchback herhangi bir modelin dahi olmadığını söyledi. Tercih ettiğimiz modelin fiyatının ise 450 bin TL seviyesinde olduğunu ancak kurdaki hareketlere bağlı olarak fiyatların artabileceğini aktardı. “Peki, araç ne zaman gelir?” diye sorduğumuzda ise “Asla tahmin etmek mümkün değil. Sizin iletişim bilgilerinizi alalım, gelirse sizi ararırız. Yaşanan tedarik sıkıntıları nedeniyle en iyi ihtimalle haziran ayına kadar kesin bir yanıt veremiyoruz” diye konuştu.

'İKİ AY SONRA GEL' 
İKİNCİ durağımız ithal modellerle beraber Türkiye’de üretilen modellerin satışını gerçekleştiren bir bayiydi. Bizim tercih ettiğimiz otomobil modeli ise Türkiye’de üretiliyordu. Ancak satış temsilcileri bu modelin de ellerinde bulunmadığını, aralık veya ocak ayında bir miktar araç gelebileceğini ifade etti.

Satış temsilcisi ayrıca, 2 bin TL’lik bir kapora ücreti karşılığında tercih ettiğimiz C-Hatcback stoklara girdiği takdirde işlemlerin başlayacağını aktardı. Buraya da, elinizde “Farklı bir model var mı?” diye sorduk. Ancak, “Ne ithal ne yerli bu ay herhangi bir modelin teslimi pek mümkün değil” yanıtını aldık.

'SATILAN ARAÇ SERGİLENİYOR' 
BİR sonraki durağımız yine hem yerli hem ithal modellerin satışını gerçekleştiren İstinye’deki bir otomotiv bayisi oldu. Burada ise herhangi bir sıraya yazma, kapora alma veya fiyat sabitleme uygulamasının olmadığını öğrendik. Aradığımız modelin ise mikroçip krizi nedeniyle bulunmadığını, en iyi ihtimalle ocak-şubat aylarında stok durumunun biraz daha rahatlayabileceğini satış temsilcisinden dinledik. Gözümüze üzerinde “satıldı” yazan bir otomobil çarptı. Satış temsilcisine bu otomobilin neden teslim edilmediğini sorduğumuzda ise “Satışı gerçekleşti ancak müşteriden aracı biraz daha sergileyebilmek için izin istedik” yanıtını aldık.

'ELİMİZDE OLANI VERELİM' 
DÖRDÜNCÜ bayimize vardığımızda umutlarımız artık bitmişti. Bu bayi tamamen ithal araçların satışını gerçekleştiren bir bayiydi.

İçerde araç olduğunu görünce biraz heyecanlandık ama yine istediğimiz donanımda ve segmentte aracın olmadığı gerçeği yüzümüze çarptı. Öte yandan, bu bayi stok açısından biraz daha şanslıydı. Ellerinde farklı modelde araç bulunduğunu dilersek satış işlemlerini başlatıp 1 ay içerisinde aracı teslim edeceklerini söylediler. Fiyatlar 450 bin TL’nin üzerine çıkınca bu sefer “Biz bir bakınalım” diyerek oradan ayrıldık.

LİSTELER ARALIĞA KADAR KAPATILDI 
SON durağımız ise Ortaköy’deki bir otomobil bayisi oldu. Bu bayide de maalesef aradığımız standartları karşılayan Hatchback bir otomobilin bulunmadığını söylediler. Son bir çare Sedan ve SUV modeller için şansımızı denedik.

Bu modeller için ise Aralık ayına kadar herhangi bir şey yapamayacaklarını, ancak Aralık ayında listeye isimimizi ekleyebileceklerini bildirdiler. Satış temsilcisinin normalleşme beklentisi tıpkı diğer bayilerdeki satış temsilcileri gibi “2022 yazına kadar böyle olabilir” şeklindeydi.